Op 19 april 2013 ontving de heer Jelle Harder de Emil Ludenpenning in het Stadhuis te Naarden.

De redenen zijn, samengevat, zijn langdurige en tomeloze inzet ten behoeve voor het behoud en verantwoord beheer van de natuur en het landschap, in het bijzonder hebben

de kwetsbare en bedreigde diersoorten in onze regio, en uit zijn ideeën en initiatieven zijn vele concrete activiteiten gekristalliseerd, waarvan er een groot aantal nog steeds bestaan.

Dit jaar werd de Emil-Ludenlezing gegeven door Piet Calis, literatuurhistoricus, auteur van vele boeken en erfgooier. De titel van zijn voordracht was: Het Gooi: een wereld van legenden en mythes.

Een muzikaal intermezzo werd verzorgd door het jazz-trio, bestaande uit  Roos Jonker – zang, Mischa van der Wekken – saxofoon en Eran Har Even – gitaar.

Foto’s Erik van Wijland

Uit het juryrapport

Als geboren Hilversummer groeide hij op dicht bij de natuur. Al jong werd hij lid van een jeugd natuurbond en ging als jongen al met zijn vriendjes vogels inventariseren bij het Laarder Wasmeer.

In aansluiting op zijn opleiding werd hij leraar. Na meer dan 30 jaar in het onderwijs werkzaam te zijn geweest maakte hij de overstap naar landschapsbeheer Noord-Holland. Als projectleider soortenbeheer bestudeerde hij het leefgebied van veel diersoorten en trachtte hij voor veel soorten de specifieke leefomstandigheden te verbeteren. Talloze grote en kleine projecten zette hij op en wist deze vaak met behulp van anderen te realiseren.

Zijn werk als projectleider liep vaak naadloos over bij zijn inzet als vrijwilliger om de rijke natuur in het Gooi en omstreken te behouden en waar mogelijk te verbeteren, met bijzondere aandacht voor kwetsbare en bedreigde diersoorten.

De inzet van Jelle kenmerkt zich door een grote motivatie en een schijnbaar onvermoeibare werklust.

Veel van de door hem geïnitieerde activiteiten en organisaties bestaan nog steeds en borduren voort op zijn initiatieven. Om er een aantal te noemen: de Poelenwerkgroep, de Boommarterwerkgroep, de Libelle- en Vlinderwerkgroep en de IJsvogelwerkgroep. Vooral in deze laatste werkgroep heeft hij veel energie gestoken en werd Jelle dé deskundige op het gebied van de IJsvogel in het Gooi en ver daarbuiten. Hij streed voor aanleg en goed beheer van IJsvogelwanden, gaf voorlichting en maakte een instructie DVD over IJsvogelwanden. Voor zijn IJsvogelproject ontving Jelle Harden in 2006 de eerste Paul Fentener van Vlissingenprijs.

Maar ook voor andere dieren, zoals Vleermuizen, Hazelwormen, Kerkuilen en Slechtvalken sprong hij in de bres. In de meeste gevallen begon hij zijn inspanningen voor het behoud of terugkeer van een diersoort met een uitvoerige studie naar de soort en gewenste leefomstandigheden. 

Ongeveer 30 jaar geleden ontwikkelde Jelle een visie op een meer natuurlijk bosbeheer in de Gooise bossen. In het bijzonder zag hij mogelijkheden voor de bossen Kamphoeve en het Spanderswoud. Het doel was om de biodiversiteit in deze bossen te vergroten. Een variabele dunning in de eenvormige naaldboompercelen zou de ontwikkeling van inheemse loofboom en heestersoorten bevorderen. Door het laten liggen van snoeihout, omgewaaide en afgestorven bomen en stobben zou niet alleen de flora maar ook de fauna enorm verrijken. Het kostte heel wat energie voordat deze nieuwe visie breed werd gedragen. Nog steeds zijn er Gooise gasten die zo’n ‘slordig bos’ maar niets vinden.

Het voert hier te ver om alle activiteiten op te sommen. Op veel plekken in het Gooi zijn sporen van de activiteiten van Jelle Harder terug te vinden, zoals ook de stobbenwal onder het viaduct Zandheuvelweg onder de A27, de bosrandenbeheerprojecten en het maaien van het Kalkterreintje in Zanderij Crailoo en het Heksenweitje in Hilversum. In zijn tientallen lezingen, rondleidingen en in voorlichtingsbijeenkomsten heeft hij zijn kennis uitgedragen en velen bewust gemaakt van bijzondere natuurlijke waarden. 

Zeker, Jelle werkte niet alleen. Voor zijn acties zocht hij medestanders en organisaties. Hij spande zich daarna ook in om deze organisaties goed te laten functioneren. Zo is hij vele jaren voorzitter geweest van de Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken en is daar nu erelid. Hij is medeoprichter en lang waarnemend voorzitter geweest van de Vereniging Anna’s Hoeve. Ook daar is hij nu erelid. Zijn band met Anna’s Hoeve gaat ver terug. Als kind kwam hij daar vaak omdat hij met zijn ouders in de buurt woonde. Begin jaren tachtig ging ook hem de verloedering van dit natuurgebied aan het hart. In de toen opgerichte vereniging Anna’s Hoeve heeft hij met zijn initiatieven en ook door zijn educatieve activiteiten in hoge mate bijgedragen aan het goed functioneren van deze vereniging.

De jury; Wiet de Boer, Ed van Mensch, Bert van der Moolen en Erik van Wijland, met dank aan de medewerkers GNR, Gerrit Jaspers, Gerard Peet, Dick Jonkers en Hans van Oosterhout.

Ondertekend:

Naarden, 19 april 2013, 

Dr. F.J.L. van Dulm, Stad en Lande Stichting

Drs. J.L. Vollers, Stichting Tussen Vecht en Eem

Mw. H.M. Laverman-Berbée, Vereniging van Vrienden van het Gooi

Drs. E.J. Roest, Stichting Gooisch Natuurreservaat